شناسايي و اولويت بندي شاخص هاي کليدي عملکرد نظام مديريت HSE در سازمان هاي صنعتي با رويکرد تصميم گيري چند شاخصه فازي (FAHP & Taxonomy)
نویسندگان: رمضانيان رضا | حسن الحسيني سيدسعيد
کلیدواژه ها: تاکسونومي | نظام مديريت ايمني | فرآيند تحليل سلسله مراتبي فازي | ارزيابي عملکرد | بهداشت و محيط زيست
چکیده:
زمينه و هدف: رتبه بندي يک نوع معيار صلاحيت گذاري بر اساس استانداردهاي تعريف شده است و براي تضمين کيفيت و کميت پيمانکاران در ارايه ي خدمات و دفاع از حقوق ذينفعان و استفاده کنندگان مي باشد. رويکرد ترکيبي فرآيند تحليل سلسله مراتبي فازي و تاکسونومي به عنوان روش هاي تصميم گيري چندمعياره, به تصميم گيرندگان کمک مي کند تا مشکلات را سازماندهي و تحليل, و گزينه ها را اولويت بندي کنند. در اين تحقيق به شناسايي شاخص ها, انتخاب سنجه ها و وزن دهي شاخص ها و همچنين ارزيابي عملکرد نظام مديريت HSE پرداخته شده است. در نهايت, 5 سازمان فعال در صنعت ساخت شناور با روش تاکسونومي رتبه بندي شده اند. روش بررسي: مطالعه حاضر از نوع توصيفي-تحليلي و کاربردي است. جامعه آماري اين پژوهش دانش آموختگان رشته هاي مرتبط با مقوله ايمني, بهداشت و محيط زيست با سابقه کار در زمينه ارزيابي عملکرد مي باشند. تعداد نمونه 8 نفر بوده که با توجه به نوع نمونه گيري يعني غيراحتمالي, هدفمند و در دسترس, اين تعداد با هدف مطالعه سازگار مي باشد. استانداردهاي ISO 14001: 2015 و ISO 45001: 2018 و نيز دروس دانشگاهي مهندسي ايمني صنعتي, مهندسي بهداشت حرفه اي و مديريت/مهندسي محيط زيست و همچنين استفاده از نظرات خبرگان مبناي شناسايي شاخص هاي مديريتي و عملياتي اين نظام مديريت مي باشند. جهت کمي نمودن هر شاخص, سنجه هايي تعيين مي گردد. خبرگان پس از انتخاب سنجه ها, به آن ها وزن داده که با استفاده از رويکرد فرآيند تحليل سلسله مراتبي فازي به روش واکاوي توسعه اي و بکارگيري مقايسات زوجي, وزن شاخص ها و سنجه ها تعيين گرديد. در نهايت, با استفاده از سنجه هاي منتخب به ارزيابي عملکرد اين نظام مديريت در 5 سازمان فعال در صنعت ساخت شناور با روش تاکسونومي پرداخته شد. يافته ها: با بررسي ادبيات موضوع و دريافت نظرات خبرگان, 10 معيار کلي و 54 شاخص شناسايي گرديد بطوري که تعداد شاخص ها و زيرشاخص هاي مديريتي به ترتيب 7 و 28 مورد و تعداد شاخص ها و زيرشاخص هاي عملياتي به ترتيب 3 و 26 مورد مي باشد, با اين حال با توجه به مقايسات زوجي انجام شده, مجموع وزن شاخص هاي مديريتي معادل 5/40 درصد و مجموع وزن شاخص هاي عملياتي معادل 5/59 درصد مي باشد. با وجود تعداد بيشتر شاخص هاي مديريتي, وزن و اهميت شاخص هاي عملياتي در ارزيابي عملکرد HSEبيشتر است. 3 معيار عملياتي بيشترين اوزان را به خود اختصاص داده و پس از آن معيارهاي مديريتي قرار مي گيرند. همچنين از بين 54 شاخص شناسايي شده, 6 شاخص اول که داراي بيشترين وزن هستند همگي از نوع شاخص هاي عملياتي و 6 شاخص آخر که داراي کمترين وزن مي باشند از نوع شاخص هاي مديريتي هستند. نتايج رويکرد پيشنهادي نشان داد سازمان اول در اولويت اول قرار گرفته است. رتبه بندي سازمان ها با احتساب اوزان شاخص ها و بدون احتساب آن ها محاسبه شد که نتيجه حکايت از تاثير اوزان شاخص ها در رتبه بندي سازمان ها دارد. لحاظ اين مهم در ارزيابي عملکرد سازمان ها بخصوص در حوزه نظام مديريت ايمني, بهداشت و محيط زيست پيشنهاد مي گردد. نتيجه گيري: نتايج تحقيق انجام شده نشان داد مي توان روش ترکيبي پيشنهادي شامل فرآيند تحليل سلسله مراتبي فازي و تاکسونومي را با موفقيت به منظور ارزيابي عملکرد نظام مديريت HSE به کار گرفت. به نظر مي رسد ارزيابي عملکرد با استفاده از روش هاي تصميم گيري به همراه مشارکت نيروهاي انساني مي تواند منتج به اثربخشي بيشتر اين نظام مديريت شود.
"
