تفاوت بین حسابداری هزینه و حسابداری مدیریت

​

Difference Between Cost Accounting and Management Accounting

تفاوت بین حسابداری هزینه و حسابداری مدیریت

حسابداری هزینه و حسابداری مدیریت دو شاخه بسیار مهم از رشته حسابداری هستند. هر دوی آن‌ها توسط بسیاری از سازمان‌ها برای عملکرد بهتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. کاربر اصلی حسابداری هزینه و حسابداری مدیریت، مدیریت داخلی سازمان است. این امر این تصور را ایجاد می‌کند که حسابداری هزینه و حسابداری مدیریت هر دو یک‌سان هستند. تفاوت‌های بین حسابداری هزینه و حسابداری مدیریت ریشه ای نیست و تفاوت‌های جزئی دارند. حسابداری هزینه اساسا بر جنبه‌های کمی تمرکز دارد. در حالی که حسابداری مدیریت از ترکیبی از جنبه‌های کمی و همچنین جنبه‌های کیفی استفاده می‌کند. ​

حسابداری هزینه چیست؟

​​​​​​​​حسابداری هزینه یکی از شاخه‌های حسابداری است. آن با جمع‌آوری، ثبت، طبقه‌بندی، تعیین و تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده‌های مربوط به هزینه‌های درگیر در عملیات و فرآیندهای تولید یک سازمان سر و کار دارد. حسابداری هزینه اطلاعات بسیار مهم و مفیدی را برای "هزینه‌یابی" فراهم می‌کند و به قیمت‌گذاری کمک می‌کند. حسابداری هزینه دارای سه مولفه اصلی هزینه است که عبارتند از:

•     هزینه‌های مادی که عمدتا به عنوان هزینه‌های مستقیم و هزینه‌های غیر مستقیم طبقه‌بندی می‌شوند. ​
•     هزینه‌های نیروی کار که عمدتا به عنوان هزینه‌های مستقیم نیروی کار و هزینه‌های غیر مستقیم نیروی کار طبقه‌بندی می‌شوند. ​
•     هزینه‌های سربار مانند هزینه‌های ثابت، هزینه‌های فروش، هزینه‌های عمومی و اداری و غیره. ​

اهداف اصلی حسابداری هزینه شامل پی‌گیری عملیات و هزینه‌های تولید، هزینه‌های ثابت، و سایر هزینه‌های مربوطه برای یک شرکت یا سازمان است. چنین اطلاعاتی به سازمان در کنترل و کاهش هزینه‌های مختلف و بهبود عملکرد عملیاتی آن کمک می‌کند. ​

محاسبه هزینه برای یک سازمان معمولا توسط کارمندان خودش انجام می‌شود و اطلاعات و بیانیه‌های حسابداری هزینه لزوما در پایان سال مالی گزارش یا ارائه نمی‌شوند. ​

حسابداری مدیریت چیست؟ ​

حسابداری مدیریت یکی از شاخه‌های مهم حسابداری است. حسابداری مدیریت به عنوان حسابداری مدیریتی نیز شناخته می‌شود. هدف آن خدمت به مدیریت یک سازمان، به ویژه مدیریت ارشد است. این شاخه با جمع‌آوری، ثبت، طبقه‌بندی، تجزیه و تحلیل و ارائه داده‌ها و اطلاعات مربوط به جنبه‌های کمی و کیفی سر و کار دارد. آن با جنبه‌های مالی و غیر مالی مربوط به فعالیت‌های یک سازمان سر و کار دارد. ​

حسابداری مدیریت اطلاعاتی را فراهم می‌کند که در تصمیم‌گیری، سیاست گذاری، برنامه‌ریزی، بودجه‌بندی، پیش‌بینی، مقایسه و ارزیابی مدیریتی ​​عملکرد موثر هستند.

شباهت‌های بین حسابداری هزینه و حسابداری مدیریت:

بسیاری از فرآیندهای اساسی حسابداری هزینه و حسابداری مدیریت مشابه هستند. هر دوی آن‌ها به دانش ضروری اصول حسابداری نیاز دارند. هم حسابداری هزینه و هم حسابداری مدیریت از بسیاری از روش‌ها و تکنیک‌های مشابه حسابداری، محاسبات و تجزیه و تحلیل استفاده می‌کنند. ​

هر دو تلاش می‌کنند تا داده‌ها و اطلاعات دقیق و مرتبط را فراهم کنند تا به مدیریت در تصمیم‌گیری و بهبود عملکرد عملیاتی یک سازمان کمک کنند. ​

اطلاعات و اظهارات ارائه‌شده توسط حسابداری هزینه و حسابداری مدیریت با ارجاع به یک دوره خاص آماده می‌شوند، اما لزوما در پایان سال مالی گزارش یا ارائه نمی‌شوند. هر دوی آن‌ها عمدتا توسط مدیریت داخلی یا کارمندان یک سازمان مورد استفاده قرار می‌گیرند. ​

تفاوت‌های کلیدی بین حسابداری هزینه و حسابداری مدیریت:

تعریف: حسابداری هزینه با جمع‌آوری، ثبت، طبقه‌بندی، تعیین و تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده‌های مربوط به هزینه‌های تولید و عملیات سر و کار دارد؛ در حالی که حسابداری مدیریت به جمع‌آوری، ثبت، طبقه‌بندی، تجزیه و تحلیل و ارایه داده‌ها و اطلاعات مربوط به جنبه‌های کمی و کیفی فعالیت‌های یک سازمان می‌پردازد. ​

تمرکز: تمرکز اصلی حسابداری هزینه، ثبت دقیق هزینه‌های معاملات یا فعالیت‌ها، و ارائه صورت‌های هزینه است؛ در حالی که تمرکز اصلی حسابداری مدیریت کمک به مدیریت در تصمیم‌گیری است. هدف: هدف از حسابداری هزینه کاهش یا کنترل هزینه‌ها است؛ در حالی که هدف حسابداری مدیریت کمک به مدیریت شرکت در تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی و کنترل است. به عبارت دیگر، عملکرد موثر و کارآمد یک سازمان هدف حسابداری مدیریت است. ​

ماهیت: حسابداری هزینه هم تاریخی و هم آینده‌نگر است زیرا تراکنش های تاریخی را ثبت می‌کند که به برآورد هزینه‌های آینده کمک می‌کنند. اما حسابداری مدیریت آینده‌نگر است زیرا عمدتا با برنامه‌ریزی و پیش‌بینی در ارتباط است. پوشش: حسابداری هزینه به طور معمول تراکنش ها، سوابق و بیانیه‌های مربوط به جنبه‌های هزینه‌یابی و کمی را پوشش می‌دهد؛ در حالی که حسابداری مدیریت عمدتا جنبه‌های کمی و کیفی را پوشش می‌دهد. ​

دامنه: حوزه حسابداری هزینه با توجه به جنبه‌های هزینه، محدود است؛ در حالی که دامنه حسابداری مدیریت به طور تطبیقی گسترده‌تر از آن چیزی است که پوشش می‌دهد. ​

حسابداری مالی، مالیات و برنامه‌ریزی از برخی جهات در کنار هزینه‌های آن قرار دارند. ​

سطح عمق و جزئیات: محاسبه هزینه نگاهی عمیق به جزئیات مختلف مربوط به هزینه تولید و عملیات دارد؛ در حالی که حسابداری مدیریت به طور کلی از سطح بالایی از فعالیت‌های کلی یک سازمان برخوردار است. نوع داده و اطلاعات: حسابداری هزینه مربوط به نوع کمی داده و اطلاعات است؛ اما حسابداری مدیریت هم به نوع کمی و هم به نوع کیفی اطلاعات مربوط می‌شود. آن از اطلاعاتی استفاده می‌کند که ممکن است معمولا از نظر پول بیان نشوند. ​

منابع داده‌ها: حسابداری هزینه، داده‌های هزینه‌ها را از حسابداری مالی به دست می‌آورد که به کار هزینه‌یابی کمک می‌کند؛ اما حسابداری مدیریت اطلاعات را هم از حسابداری هزینه و هم از حسابداری مالی به دست می‌آورد. ​

مجری: حسابداری هزینه توسط یک حسابدار هزینه واجد شرایط با برخی اختیارات قانونی در موارد خاص انجام می‌شود. در حالی که حسابداری مدیریت در برخی موارد توسط حسابداران مدیریت و یا توسط دیگران انجام می‌شود. ​

وضعیت: حسابداری هزینه در وضعیت با محدوده محدودی از نفوذ محدود می‌شود؛ در حالی که حسابداری مدیریت دارای اولویت و حوزه نفوذ بیشتری است. ​

زمان‌بندی: حسابداری هزینه به طور منظم انجام می‌شود. در حالی که حسابداری مدیریت معمولا به عنوان یک فرآیند دوره‌ای انجام می‌شود. ​

ضرورت: حسابداری هزینه برای برخی از سازمان‌ها در فعالیت‌های مرتبط با تولید روزمره یا عملیات معمول آن‌ها ضروری است؛ در حالی که حسابداری مدیریت در بسیاری از موارد اختیاری است و در عملیات روزمره یک شرکت ضروری نیست. ​

وابستگی: حسابداری هزینه به حسابداری مدیریت برای موفقیت و اثربخشی آن بستگی ندارد؛ اما حسابداری مدیریت به حسابداری هزینه برای موفقیت و اثربخشی آن وابسته است. ​

مقررات: حسابداری هزینه توسط برخی از استانداردها یا مقررات حسابداری هزینه کنترل می‌شود؛ اما حسابداری مدیریت معمولا توسط مجموعه‌ای از استانداردها یا مقررات خاص و سخت گیرانه اداره نمی‌شود. (بر مبنای متد/روش است)

الزامات حسابرسی: در برخی موارد، حسابرسی قانونی گزارش‌های حسابداری هزینه مورد نیاز است؛ اما معمولا حسابرسی قانونی گزارش‌های حسابداری مدیریت مورد نیاز نیست. ارائه گزارش: گزارش‌های حسابداری هزینه به مدیریت سازمان و همچنین برخی دیگر از مقامات خارجی یا تنظیم کنندگان ارائه می‌شوند؛ اما گزارش‌های حسابداری مدیریت به مدیریت داخلی سازمان ارایه می‌شود. ​​​​​​​

جمع بندی:

حسابداری هزینه و حسابداری مدیریت هر دو بخش مهمی از حسابداری هستند. هر دو نیاز به دانش اصول حسابداری، استفاده از برخی تکنیک‌ها یا فرآیندهای مشابه، و کمک در تضمین عملکرد کارآمد و موثر یک سازمان دارند. ​

اما آن‌ها تفاوت‌های زیادی دارند. حسابداری هزینه بر جنبه‌های هزینه‌یابی و کمی متمرکز است، دامنه آن محدود است، و برای بسیاری از سازمان‌ها ضروری است. حسابداری مدیریت بر جنبه‌های کمی و کیفی متمرکز است، دامنه وسیع تری دارد، آینده گرا است، اختیاری است، و به تصمیم‌گیری کمک می‌کند. ​

مترجم: سیدمحمد حیدری