بودجه ريزي پژوهشي و تببين تأثير آن بر بهره وري فعاليتهاي تحقيقاتي و بررسي راهکارهاي اصلاحي
نویسندگان: محمدي پور رحمت اله | خزلي صديقه
کلیدواژه ها: بودجه پژوهشي | شاخصهاي علم و فناوري | بودجه ريزي | اثربخشي | کارايي | بهره وري
چکیده:
دانشگاهها, پژوهشگاهها, پارکهاي علم و فناوري و ساير مؤسسات آموزشي, پژوهشي و فناوري به عنوان اصلي ترين ارکان توسعه علم و فناوري کشورها محسوب مي شوند, زيرا محصولات و برون دادهاي اين مراکز اعم از سرمايه هاي فکري و دانشي و نيز توليدات علمي و فناوري از مهمترين سرمايه هاي کشورها به ويژه کشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه است که از آن به عنوان سرمايه هاي نامشهود ياد مي شود. نقش سرمايه هاي نامشهود در جوامع بين المللي به عنوان يکي از مهمترين ابزار اعمال قدرت کشورها نقشي مهم, اساسي و سازنده است. از اينرو نقش آفريني و عرضه اندام در سطح بين المللي بدون نهاد علم و فناوري تقريباً ميسر نمي باشد کما اينکه در سطح ملي نيز اثرگذاري آن قابل توجه است. در اين پژوهش با استفاده از روش پيمايشي و تحليلي و توصيفي ابتدا وضعيت بودجه پژوهشي دستگاههاي مندرج در قانون بر اساس فصول و برنامه هاي تحقيقاتي طي سالهاي 90 تا 95 بررسي شده است. سپس بر اساس اطلاعات و آمارهاي موجود, اهداف و فعاليتهاي معاونت و همچنين مستندات قانوني, کارايي و اثربخشي و در نهايت بهره وري برخي از فعاليتهاي تحقيقاتي به نسبت بودجه پژوهشي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. يافته هاي تحقيق نشان مي دهد که بودجه پژوهشي طي سالهاي فوق روندي رو به رشد داشته است, اما در برخي از سالها بودجه تحقيقات, عليرغم رشد در همان سال, نسبت به سال قبل خود کاهش داشته است, که اين موضوع نشان-دهنده رشد نامتناسب بودجه تحقيقات نسبت به رشد بودجه کل مي باشد. از ميان 22 فعاليتهاي تحقيقاتي معاونت پژوهشي که در واقع در اين تحقيق از آنها بعنوان شاخص هاي علم و فناوري ياد مي شود عليرغم عدم تحقق هدف برنامه توسعه پنجم مبني بر "رسيدن سهم تحقيقات از توليد ناخالص داخلي به ميزان 3درصد", در 9 مورد داراي ميانگين رشدي متناسب با ميانگين رشد بودجه تحقيقات و حتي بيشتر بوده است و در 13 مورد ديگر ميانگين رشدي کمتر از ميانگين رشد بودجه تحقيقات داشته اند.
