برنامه ريزي در معناي كلي، نوعي محاسبه گري و نظم بخشي به فعاليتها براي رسيدن به اهداف مشخص است. در اين معنا، برنامه ريزي فعاليتي جديد نيست بلكه در زمانهاي گذشته نيز حتي در كوچكترين فعاليتها وجود داشته است. حتي بررسي تاريخي زندگي بشر از هزاران سال پيش تاكنون حاكي از نوعي برنامه ريزي در تهيه غذا، پوشاك و ساير موارد امرار معاش بوده و لذا مي توان اذعان داشت كه برنامه ريزي به منزله جزئي از فطرت مخلوقات است. در برنامه ريزي به مفهوم نوين، دولت عنصري فعال و اساسي است، در واقع حضور دولتها در جامعه خود را به شكل طرح و اجراي برنامههاي اجتماعي و اقتصادي نشان ميدهد. بايد ابراز داشت از زماني كه موضوع توسعه مورد اهتمام كشورها قرار گرفت، اين موضوع استدلال موجه تري براي عملكرد برنامه ريزي دولتها شد بگونه اي كه در ميان ملل جهان سوم، مفهوم توسعه با برنامه ريزي و دخالت دولت در فعاليتها، پيوند ناگسستني يافت. لازمه جلوگيري از يك فرآيند طبيعي، دخالت و برنامه ريزي در آن فرآيند خواهد بود. هر گاه بشر و يا مدير و يا جامعهاي به دنبال آن باشد كه يك حادثه را كند يا تند، و يا از وقوع آن جلوگيري كند، بايد مداخله نمايد و دخالت مؤثر همراه با برنامه ريزي است. اقتصاد نيز از اين امر مستثني نيست. از طرفي، هرگاه هدف از اين رفتار و اعمال برنامه ريزي شده يك هدف اقتصادي باشد، آن را برنامه ريزي اقتصادي گويند. توسعه يك فرآيند تاريخي است بنابراين كشورهايي كه با تأخير به دنبال توسعه بوده اند زمان كافي در اختيار ندارند و بايد با دخالت برنامه ريزي شده يا همان برنامه ريزي اقتصادي، اين فرآيند را تسريع بخشند، پس برنامه ريزي (در سطوح مختلف و با توجه به ميزان توسعه يافتگي كشورها) ضرورت توسعه اقتصادي است. به طور كلي اهداف اقتصادي به دو گروه كلان و خرد (بنگاههاي بزرگ مقياس، مناطق و بخشها) تقسيم ميشوند لذا برنامه ريزي را از اين جهت ميتوان به دو نوع برنامه ريزي در سطح كلان و برنامه ريزي در سطح خُرد تقسيم نمود.
امروزه ساختار نظامهاي اقتصادي و اجتماعي جديد به برنامه ريزي اصولي و علمي نيازمند است. تحولاتي كه در تمامي جوامع رخ ميدهد از نظر برنامه ريزي اهميت خاص دارد براي نمونه، رشد جمعيت به خودي خود نياز به برنامه ريزي اصولي در زمينه آمادگي دائم براي اسكان، تغذيه، بهداشت و آموزش و غيره دارد. از سوي ديگر پيشرفتهاي فني موجب ارتباط تنگاتنگ فعاليتهاي گوناگوني شده كه خود آنها به برنامه ريزي دقيقي نياز دارد. براي نمونه حمل و نقل در شيوههاي مختلف، بدون برنامه ريزي دقيق و كنترل تجهيزات و نگهداري آنها امكان پذير نيست. بنابراين به نظر ميرسد كه امروزه انجام برنامه ريزي هر چند متفاوت از گذشته، اما، هم در سطح كلان و هم در سطح خرد مورد نياز ميباشد.