بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد
نظام جامع بودجه ريزي مبتنی بر عملکرد (بودجه ریزی عملياتي) از ديدگاه گروه مشاوران پنكو
نظام بودجه ريزي مبتنی بر عملکرد (بودجه ریزی عملياتي) به عنوان يك نظام مديريتي براي ارتقاي كارايي و اثربخشي مصرف منابع سازماني مورد توجه جدي دولت‌ها در سطوح ملي و محلي بوده است. در اين نظام اعتبارات بودجه‌اي بر مبناي عملكرد واحدهاي سازماني در راستاي توليد خروجي‌ها ( محصولات و خدمات ) يا همان اهداف كوتاه مدت و يا دستيابي به پيامدها و يا همان اهداف بلند‌مدت، تخصيص مي‌يابد و بدين ترتيب سازمان به سمت افزايش شفافيت در نحوه مصرف منابع براي انجام فعاليت‌ها، توليد خروجي‌ها و دستيابي به اهداف و استراتژي‌ها و نيز پاسخگويي بيشتر سوق مي‌يابد.
بر اساس تعريفي كه توسط صندوق بين المللي پول از بودجهه ريزي مبتنی بر عملکرد عنوان شده است، بودجه‌ريزي مبتنی بر عملکرد عبارت است از:
روشها و سازوكارهايي كه ارتباط بين اعتبارات تخصيص يافته به دستگاه‌هاي اجرايي را با خروجي ها و پيامدهاي آنها از طريق بكارگيري اطلاعات عملكردي در تخصيص منابع تقويت مي سازد.
همانگونه كه از اين تعريف استنباط مي‌شود 3 موضوع اساسي در يك نظام بودجه‌ريزي مبتنی بر عملکرد مشاهده مي شود:
بودجه بر اساس عملكرد تخصيص مي‌يابد. بنابراين، ابتدا بايد عملكرد سازمان مورد ارزيابي قرار گيرد تا مديران بتوانند در قبال آن اعتبارات بودجه‌اي لازم را تخصيص دهند. بديهي است همواره ارزيابي عملكرد بر مبناي يك هدف از پيش تعيين شده انجام مي‌شود. براي مثال در شهرداري ابتدا لازم است يك هدف كمي سالانه مانند توليد يك ميليون مترمربع فضاي سبز تعيين و سپس به صورت دوره‌اي ارزيابي شود كه عملكرد شهرداري در توليد فضاي سبز در قبال هدف از پيش تعيين شده به چه ميزان بوده است. بنابراين برنامه ريزي ( تعيين اهداف كمي سالانه و چند ساله) و ارزيابي عملكرد بر مبناي اهداف در نظام بودجه ريزي مبتنی بر عملکرد ضروري است.
اكنون كه عملكرد سازمان در قبال تحقق اهداف سالانه مورد ارزيابي قرار گرفت، سوال اصلي اين است كه چه ميزان منابع به عملكرد بدست آمده تخصيص يابد. در مثال فوق، نتيجه ارزيابي عملكرد 3 ماهه اول شهرداري نشان مي‌دهد كه اين سازمان موفق شده است دويست هزار مترمربع فضاي سبز را از مجموع يك ميليون مترمربع (هدف سالانه برنامه) توليد نمايد. اكنون سوال اين است كه بودجه‌اي كه بايد در قبال عملكرد ارزيابي شده تخصيص يابد به چه ميزان است؟ پاسخ اين سوال در محاسبه بهاي تمام شده هر يك مترمربع توليد فضاي سبز نهفته است. بنابراين موضوع محاسبه بهاي تمام شده محصولات و خدمات نيز از عناصر اصلي يك نظام بودجه ريزي مبتنی بر عملکرد است.
موضوع اساسي ديگر اينست كه چگونه با بودجه كمتري محصولات و خدمات بيشتر و با كيفيت بالاتر توليد كنيم. اين به معناي افزايش كارايي سازمان در نحوه مصرف منابع براي توليد خروجي‌ها است. پاسخ اين سوال در مديريت بهاي تمام شده هر واحد محصول يا خدمت توليد شده نمايان مي‌شود. بنابراين با توجه به نكات فوق الذكر سه عنصر اصلي در نظام بودجه ريزي مبتنی بر عملکرد قابل توجه است كه عبارتند از: برنامه ريزي، محاسبه بهاي تمام شده و ارزيابي عملكرد.
گروه مشاوران پنكو پس از يك پژوهش گسترده در زمينه ادبيات موضوع در دنيا و تجارب كشورهاي موفق در استقرار نظام بودجه ريزي مبتنی بر عملکرد و نيز تسلط بر نرم افزارهاي مطرح دنيا در زمينه محاسبه و مديريت قيمت تمام شده و مديريت عملكرد موفق شد در سال 85 براي اولين بار در كشور مدل جامعي از نظام بودجه ريزي مبتنی بر عملکرد طراحي و به تاييد صاحبنظران در سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور سابق و نيز كميسيون بودجه و محاسبات مجلس شوراي اسلامي برساند. همچنين كتابي با عنوان مدل جامع نظام بودجه ريزي عملياتي نيز در همان سال به چاپ رسيد.
نظام بودجه ريزي مبتنی بر عملکرد (بودجه ریزی عملياتي) به عنوان يك نظام مديريتي براي ارتقاي كارايي و اثربخشي مصرف منابع سازماني مورد توجه جدي دولت‌ها در سطوح ملي و محلي بوده است. در اين نظام اعتبارات بودجه‌اي بر مبناي عملكرد واحدهاي سازماني در راستاي توليد خروجي‌ها ( محصولات و خدمات ) يا همان اهداف كوتاه مدت و يا دستيابي به پيامدها و يا همان اهداف بلند‌مدت، تخصيص مي‌يابد و بدين ترتيب سازمان به سمت افزايش شفافيت در نحوه مصرف منابع براي انجام فعاليت‌ها، توليد خروجي‌ها و دستيابي به اهداف و استراتژي‌ها و نيز پاسخگويي بيشتر سوق مي‌يابد.
بر اساس تعريفي كه توسط صندوق بين المللي پول از بودجهه ريزي مبتنی بر عملکرد عنوان شده است، بودجه‌ريزي مبتنی بر عملکرد عبارت است از:
روشها و سازوكارهايي كه ارتباط بين اعتبارات تخصيص يافته به دستگاه‌هاي اجرايي را با خروجي ها و پيامدهاي آنها از طريق بكارگيري اطلاعات عملكردي در تخصيص منابع تقويت مي سازد.
همانگونه كه از اين تعريف استنباط مي‌شود 3 موضوع اساسي در يك نظام بودجه‌ريزي مبتنی بر عملکرد مشاهده مي شود:
بودجه بر اساس عملكرد تخصيص مي‌يابد. بنابراين، ابتدا بايد عملكرد سازمان مورد ارزيابي قرار گيرد تا مديران بتوانند در قبال آن اعتبارات بودجه‌اي لازم را تخصيص دهند. بديهي است همواره ارزيابي عملكرد بر مبناي يك هدف از پيش تعيين شده انجام مي‌شود. براي مثال در شهرداري ابتدا لازم است يك هدف كمي سالانه مانند توليد يك ميليون مترمربع فضاي سبز تعيين و سپس به صورت دوره‌اي ارزيابي شود كه عملكرد شهرداري در توليد فضاي سبز در قبال هدف از پيش تعيين شده به چه ميزان بوده است. بنابراين برنامه ريزي ( تعيين اهداف كمي سالانه و چند ساله) و ارزيابي عملكرد بر مبناي اهداف در نظام بودجه ريزي مبتنی بر عملکرد ضروري است.
اكنون كه عملكرد سازمان در قبال تحقق اهداف سالانه مورد ارزيابي قرار گرفت، سوال اصلي اين است كه چه ميزان منابع به عملكرد بدست آمده تخصيص يابد. در مثال فوق، نتيجه ارزيابي عملكرد 3 ماهه اول شهرداري نشان مي‌دهد كه اين سازمان موفق شده است دويست هزار مترمربع فضاي سبز را از مجموع يك ميليون مترمربع (هدف سالانه برنامه) توليد نمايد. اكنون سوال اين است كه بودجه‌اي كه بايد در قبال عملكرد ارزيابي شده تخصيص يابد به چه ميزان است؟ پاسخ اين سوال در محاسبه بهاي تمام شده هر يك مترمربع توليد فضاي سبز نهفته است. بنابراين موضوع محاسبه بهاي تمام شده محصولات و خدمات نيز از عناصر اصلي يك نظام بودجه ريزي مبتنی بر عملکرد است.
موضوع اساسي ديگر اينست كه چگونه با بودجه كمتري محصولات و خدمات بيشتر و با كيفيت بالاتر توليد كنيم. اين به معناي افزايش كارايي سازمان در نحوه مصرف منابع براي توليد خروجي‌ها است. پاسخ اين سوال در مديريت بهاي تمام شده هر واحد محصول يا خدمت توليد شده نمايان مي‌شود. بنابراين با توجه به نكات فوق الذكر سه عنصر اصلي در نظام بودجه ريزي مبتنی بر عملکرد قابل توجه است كه عبارتند از: برنامه ريزي، محاسبه بهاي تمام شده و ارزيابي عملكرد.
گروه مشاوران پنكو پس از يك پژوهش گسترده در زمينه ادبيات موضوع در دنيا و تجارب كشورهاي موفق در استقرار نظام بودجه ريزي مبتنی بر عملکرد و نيز تسلط بر نرم افزارهاي مطرح دنيا در زمينه محاسبه و مديريت قيمت تمام شده و مديريت عملكرد موفق شد در سال 85 براي اولين بار در كشور مدل جامعي از نظام بودجه ريزي مبتنی بر عملکرد طراحي و به تاييد صاحبنظران در سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور سابق و نيز كميسيون بودجه و محاسبات مجلس شوراي اسلامي برساند. همچنين كتابي با عنوان مدل جامع نظام بودجه ريزي عملياتي نيز در همان سال به چاپ رسيد.
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وبسایت برای گروه مشاوران پنکو محفوظ است.
لینک‌های مفید
تماس با ما
گروه مشاوران پنکو همواره تلاش خود را بر روی طراحی و پیاده سازی ابزارهای حسابداری مدیریت در کشور متمرکز نموده است و در این راستا کمک به بخش دولتی و همچنین شرکت‌های کلیدی بخش خصوصی را جهت ارتقای سطح دانش سازمانی در حوزه‌های بیان شده وجه همت خود قرار داده است.
درباره شرکت ما
