مديريت و هزينه يابي بر مبناي فعاليت

عليرغم اين كه هزينه‌يابي بر مبناي فعاليت مفهوم ساده‌اي است ولي مجريان و كابران غالباً آن را مفهوم پيچيده‌اي مي‌دانند. گرچه مقالات و سمينارهاي متعددي تاكنون به دستاوردها و مزاياي هزينه‌يابي بر مبناي فعاليت پرداخته اند، ولي اطلاعات مختصري پيرامون ماهيت واقعي آن ارائه گرديده است .
در نگاه اول، ABC تنها يك سري داده جمع آوري و طبقه بندي شده است ولي در صورت عدم استفاده اثربخش وخلاق از اين دادها،كل پروژه ABC هدر دادن زمان محسوب مي‌گردد. گرچه ABC در ظاهرفقط جمع آوري وطبقه بندي داده هاي هزينه‌اي مي‌باشد ولي بسيار اثربخش و موثر تلقي گشته و اعضاء تيم و تصميم سازان پروژه را به سمت برداشتن قدمهاي نوين و خلق مبتكرانه نتايج سوق مي‌دهد. با توجه به مطالب فوق، ABC بخشي از مديريت تغيير در يك واحد توليد كالا و خدمات مي‌باشد. ABC  بهبود مستمر و پشتيباني از تصميمات را نيز محقق مي‌سازد. هزينه‌يابي بر مبناي فعاليت ابزارهايي همانند TQM, JIT   و BPR را نيز اثر بخش‌تر مي‌نمايد.
در حال حاضر ABC يك سيستم گزارش دهي مالي كه براي سازمانهاي نظارتي نظير "ديوان محاسبات كشور" و " سازمان بازرسي كل كشور" طراح شده باشد، نيست.  اما اين امر در آينده‌اي نزديك تحقق خواهد يافت و دستگاههاي نظارتي با تغيير رويكردهاي كاري خود و حركت به سمت رويكردهاي نوين ناگزير خواهند بود با استفاده از اين گونه تكنيك‌ها اثربخشي اقدامات خود را افزايش دهند.  ABC اطلاعات مديريتي را در قالب معيارهاي مالي ارائه مي‌نمايد. بدليل اين كه ABC، فعاليت‌هاي نيروي انساني، دستگاهها و تجهيزات را بصورت ملموسي انعكاس مي‌دهد‌، لذا ABC در حوزه‌هاي مالي نسبت به حسابداري سنتي با مديران غير مالي ارتباط بهتر و قابل فهم تري برقرار مي‌كند.
ABC افراد را نسبت به نرخي كه فعاليت‌ها منابع را هزينه مي‌كنند و همچنين دلايل استفاده از منابع مطلع مي‌سازد. درصورتي كه افراد بطرز صحيحي داده‌هاي مربوطه و روش ABC را بكار بندند‌، درك آنها ازداده‌ها افزايش يافته و اين روش هزينه‌يابي ،مفيد و سود آور خواهد بود.
  در يك نگاه تاريخي، ABC در ابتدا جهت تشريح چگونگي بهبود هزينه‌يابي محصول مورد استفاده قرار گرفت. رابرت اس. كاپلن و روبين كوپر در نشريات علمي پيرامون چگونگي تحت الشعاع قرار گرفتن هزينه‌هاي واقعي محصولات بخاطر عدم اختصاص صحيح هزينه‌هاي سربار، صحبت مي‌كردند. در سيستم‌هاي متعارف، كار مستقيم برحسب ساعت كار و يا دستمزد بعنوان مبناي تخصيص هزينه‌هاي سربار به محصولات لحاظ شده است .
كاپلن و كوپر همانند ساير مهندسين و مديران كارخانه‌اي خاطر نشان ساختند كه ميزان قابل توجهي از فعاليت‌هاي سربار از تست تا جابجايي مواد بطرز نامناسبي به قطعات، محصولات يا دسته‌هاي محصولات مشخص تخصيص مي‌يابد.سيستم تسهيم يكسان هزينه‌هاي سربار برروي محصولات به نسبت دستمزد و ساعات كار مستقيم، شكل تخصيص نامناسب را مرتفع نمي سازد . سيستم‌هاي حسابداري قيمت تمام شده امروزي نسبت اقتصادي واقعي ميان توليد خروجي‌ها و مصرف منابع را منعكس نمي كند.
ABC‌، تناظر نزديكتري ميان خروجي‌ها و منابع ايجاد مي‌كند.ABC انحراف از قيمت تمام شده واقعي محصول را تصحيح نموده و سازمان‌ها اكنون مي‌توانند به قيمت تمام شده واقعي فرآيندها، خدمات و محصولات پي ببرند. ازطريق ABC هزينه‌هاي ديگري همانند مخارج فروش و توزيع قابل هزينه¬يابي مي‌باشد. محدوديت‌هاي ABC به سرعت قابل تشخيص نمي باشد. زيرا ABC يك سيستم مديريتي بوده و ويژگي‌هاي آن بستگي به نحوه بكارگيري آن دارد. ABC اطلاعات«مجموع هزينه‌هاي تحويل محصول به مشتري» را فراهم مي‌سازد .
شركت‌هاي پيشگام نظير HP با ا ستفاده از مدل‌هاي پايلوت ( آزمايشي) ABC‌، در زمره اولين مجريان آن محسوب مي‌گردند. با گذشت زمان، كارشناسان پي به قابليت‌هاي ABC برده و متعاقب اندوختن تجاربي‌، به بسط كاربردهاي آن مبادرت ورزيدند. ABC پس از تكامل به مديريت بر مبناي فعاليت ABM واژه جامع تري كه مديريت هزينه‌ها و تخصيص بهتر هزينه‌ها به فرآيندها و محصولات را شامل مي‌شود، تبديل شده است. در اين كتاب درسي مقدماتي‌، ABC ابزاري است كه هزينه فعاليت‌ها، فرآيندها و خروجي فعاليت‌ها را تعيين و محاسبه مي‌نمايد.شكل 3-4 تعريف مورد استفاده CAM-1 (كنسرسيوم بين المللي توليد پيشرفته – توليد به كمك كامپيوتر سابق) را ارائه مي‌نمايد. از طرف ديگر ABM اطلاعاتي پيرامون مديريت فعاليت‌ها با استفاده از ABC و ابزارهاي ديگر جهت دستيابي به بهبود مستمر ارائه مي‌كند .
ABM نه تنها روشي جهت گزارش هزينه‌ها است بلكه نحوه مديريت آنها را نيز تسهيل مي سازد.. بهرحال نبايد مديريت را با نظارت و كنترل معادل دانست . داده‌هاي ABC/ABM بيشتر براي مدل‌هاي پيش بيني به جاي كنترل مورد استفاده قرار مي‌گيرند.
امروزه داده‌هاي هزينه‌اي براي اهداف كنترلي‌، تحت الشعاع نظام مديريت كيفيت جامع  همانند رويه‌هاي كنترل فرآيندآماري  و سيستم‌هاي اطلاعاتي يكپارچه و با زمان واقعي  قرار گرفته است .

تعريف هزينه‌يابي بر مبناي فعاليت-ABC
-روش جهت اندازه‌گيري هزينه‌ها و عملكرد فعاليت‌ها برمبناي فرآيند و قيمت تمام شده محصول
-تخصيص هزينه‌ها به فعاليت‌ها براساس استفاده فعاليت‌ها از منابع و همچنين تخصيص هزينه‌ها به اهداف هزينه نظير محصولات . مشتريان براساس استفاده آنها از فعاليت ها.
-تشخيص ارتباط علمي و معكوس هزينه ساز‌ها با فعاليت‌ها

تعريف مديريت بر مبناي فعاليت-ABM
-رويكردي كه بر مديريت فعاليت‌ها بعنوان روشي براي بهبود مستمر ارزش دريافتي توسط مشتريان و همچنين سود حاصله از فراهم آوردن اين ارزش تاكيد دارد .
-تجزيه و تحليل هزينه سازها‌، فعاليت‌ها و عملكردها را شامل مي‌شود.
-استفاده از هزينه‌يابي بر مبناي فعاليت بعنوان منبع اصلي داده‌ها و اطلاعات