بودجه بندی مبتنی بر نتایج (RBB) چیست؟

بودجه بندی مبتنی بر نتایج (RBB) در واقع زیر مجموعه ای از مدیریت مبتنی بر نتایج (RBM) به شمار می رود (1). RBB نوعی تفکر است در مورد اینکه، چگونه می‌توان بودجه را به گونه‌ای برنامه ریزی کرد که برای اجرای هر برنامه‌ای و نتایج حاصل از آن یک چهارچوب مشخص وجود داشته باشد(2). RBB می تواند تمرکز بیشتری بر انعطاف پذیری مالی و حسابرسی داشته باشدکه می تواند به دستیابی به یک رویکرد تطبیقی برای بودجه بندی و نتایج کمک کند (3).
به عبارت دیگر بودجه بندی مبتنی بر نتایج، بر اساس فرمول بندی بودجه حول مجموعه ای از اهداف از پیش تعریف شده و نتایج مورد انتظار می چرخد، نتایج مورد انتظار از هر برنامه پیش بینی شده و منابع مورد نیاز آن را که از خروجی ها مشتق شده و با آنها مرتبط است توجیه می کند و در آن عملکرد واقعی هر برنامه در دستیابی به نتایج با شاخص های مشخص و پیش بینی شده اندازه گیری می شود.(4-5-6)
انگیزه های متعددی می تواند جهت پیاده سازی بودجه ریزی مبتنی بر نتیجه وجود داشته باشد.

هدفمند کردن تولید در بخش عمومی، اثر بخشی و کارایی

یکی از اهداف اصلی بودجه ریزی مبتنی بر نتایج در واقع افزایش اثربخشی و کارایی حاصل کار دولت است. در واقع منظور تحول دیدگاه مدیران از رویکرد درون گرایی به رویکرد برون گرایی در پاسخ به نیاز های جامعه بشکلی اثر بخش است (7-8)

شفافیت و پاسخگویی در سیستم بودجه ریزی مبتنی بر نتیجه

یکی دیگر از مواردی که سبب شده برخی دولت ها به سمت استقرار RBB بروند نوع شفافیت و پاسخگویی به عموم است. در واقع در این سیستم بودجه بندی، پاسخگو کردن سطوح میانی و بالایی مدیران دولتی در خصوص عملکرد برنامه‌ها به عموم جامعه سبب افزایش شفافیت و پاسخگویی می شود. به همین دلیل باید گفت تاکید مدیریتی سطول کلان از میزان منابع و بودجه خرج شده به سمت اینکه چه نتایجی از برنامه های مورد انتظار به دست امده است تغییر می کند. در واقع دولت ها با هدف بهبود وضعیت زندگی مردم در جامعه روی به این سیستم بودجه بندی می آورند. (9-10)

تخصیص هدفمند بودجه

در سیستم RBB بودجه را می‌توان در قالب و هماهنگ با نتایج برنامه ها تدوین کرد و به همین ترتیب سیستم مبتنی بر نتایج را در کنار بودجه و نظام گزارش گیری به شکلی یکپارچه تعریف و عملیاتی کرد. چالش بسیار مهمی که در سیستم RBB وجود دارد این است که چگونه می توان به شکلی بهینه و کارامد نسبت به تخصیص منابع به اولویت‌های مهم سازمانی و دولتی و کارا ترین برنامه ها اقدام نمود. (11-13)

چالش های اجرای RBB

با توجه به جدید بودن نظام بودجه بندی مبتی بر خروجی یا نتیجه باید گفت هنوز نمی توان با قطعیت در خصوص کارا بودن این روش صحبت کرد اما در کشور های مختلفی بررسی شده و نتایج خوبی نیز به دنبال داشته است (14-16) چالش‌های متعددی در این خصوص وجود دارد که قبل از این که استقرار پیدا کند باید چاره جویی و بررسی شود .از مهم‌ترین این چالش‌های RBB می توان به این مورد اشاره کرد که انتظارات می باست جلوه ای از واقعیت ها و نیاز های موجود باشد (17)

منابع:

1- Madhekeni A. Implementing results-based management systems in Zimbabwe: Context and implications for the public sector.
2- Lipson M. Performance under ambiguity: International organization performance in UN peacekeeping. The Review of International Organizations. 2010 Sep;5(3):249-84.
3- De Coning C, Brusset E. Towards a Comprehensive Results-Based Reporting and Performance Assessment Framework for UN Peacekeeping Operations.
4- CHIFODYA P. AN EVALUATION OF RESULTS-BASED MANAGEMENT IN ZIMBABWE’S NON-GOVERNMENTAL ORGANISATIONS: SELECTED ORGANIZATIONS IN THE CHILD PROTECTION SECTOR BETWEEN THE YEARS 2015-2021.
5- Tam C, Zhao Y, Liao Z, Zhao L. Mitigation strategies for overheating and high carbon dioxide concentration within institutional buildings: a case study in Toronto, Canada. Buildings. 2020 Jul 9;10(7):124.
6- De Coning C, Brusset E. Towards a Comprehensive Results-Based Reporting and Performance Assessment Framework for UN Peacekeeping Operations.
7- Bayramov S. Structural efficiency of budget expenditures as a stability factor of the budget system. Economic and Social Development: Book of Proceedings. 2020 Jun 18;4:262-8.
8- Aly WO. A framework for results based management to the public sector in Egypt: Challenges and opportunities. Journal of Public Administration and Governance. 2015;5(4):23-45.
9- Madhekeni A. Implementing results-based management systems in Zimbabwe: Context and implications for the public sector.
10- Bester A. Results-based management in the United Nations Development System: progress and challenges. A report prepared for the United Nations Department of Economic and Social Affairs, for the Quadrennial Comprehensive Policy Review. 2012 Jul 10;2730.
11- Saleh Z, Isa CR, Hasan HA. 7 Implementation of Outcomes-Based Budgeting System in the Malaysian Government. Public Sector Reform and Performance Management in Emerging Economies: Outcomes-Based Approaches in Practice. 2021 May 23;155.
12- De Coning C, Brusset E. Towards a Comprehensive Results-Based Reporting and Performance Assessment Framework for UN Peacekeeping Operations.
13- Lapsley I, Midwinter A. Results, Results, Results: Can Outcome Budgeting Deliver?. Public Sector Reform and Performance Management in Developed Economies: Outcomes-Based Approaches in Practice. 2021 Feb 22:91-124.
14- Mutambatuwisi F, Nyasha M, Muchadenyika C, Faith MR. Effectiveness of Result Based Management as a Performance Management Tool Evidence from Small and Medium Enterprises (SMEs) in Zimbabwe. International Journal of Trend in Research and Development. 2016;3(1):88-96.
15- Zinia J. Result Based Management in Personnel Administration: A Sociological Analysis. Recuperado de: https://www. academia. edu/36826896/Result_Based_Management_in_Person nel_Administration_A_Sociological_Analysis. 2018.
16- Setiono B. 9 Implementation of Outcome-Based Budgeting in Indonesia. Public Sector Reform and Performance Management in Emerging Economies: Outcomes-Based Approaches in Practice. 2021 May 23:193.
17- Otundo Richard M. Result Based Management and Performance of Projects in Public Sector. Langat, Result Based Management and Performance of Projects in Public Sector (September 6, 2019). 2019 Sep 6.